It wachtsjen is op in trochbraak yn de petearen oer frede yn
Oekrayne. Net Poetin, sa’t jo krante jo foarspegelet, mar in ferdield Trump-regear
en deidreamend Europa binne dêr debet oan.
Okkerdeis seach ik de oarlochsfilm All Quiet On The
Western Front wer ris, basearre op de klassiker Im Westen nichts neues
fan Erich Maria Remarque. Wat my diskear opfoel, wiene net sasear de grouwélige
bylden fan it front, de útinoar skuorde soldateliven, it bloed, de drek en de
dea. Nee, it wie it entûsjasme wêrmei’t Dútske jongens, ‘Deutschlands eiserne
Jugend’, har noch yn it tredde jier fan de oarloch frijwillich oanmelde by it
leger. Fansels, al gau wolle se allegear graach werom nei heit en mem. Mar dan
is it al te let.
Ik tocht oan myn eigen tiid ûnder de wapens, earst as
tsjinstplichtige, letter as KVV-ofsier oplaat by de militêre ynljochtingetsjinst.
Us lân wie net yn oarloch. Myn strategyske en taktyske kapasiteiten koe ik
suver inkeld mei shine yn de kompjûteroefeningen dy’t de Lânmacht optúgde,
itsij op de Feluwe itsij oan de Westdútske eastgrins.
In kear stie myn klupke op it punt om de fijân beslissend
oan it kleed te kommen – in útdrukking dy’t in âld adjudant fan ’e seksje
stikem graach brûke mocht – doe’t it ynienen skoft wie. Us
Amsterdamsk-Surinaamsk nasjonaal tiim ferovere de Europakup op kosten fan Dútslân
yn ’e heale finale en fan de Sovjet-Uny yn ’e einstriid. Moaiere wapenstilstân hat
der nea wer west.
‘Tijd voor Defensie’
Mar nou binne wy 37 jier fierder. ‘De onrust in de wereld
neemt toe’, seit in snor yn it nijste reklamespotsje foar it Nederlânske leger.
‘Tijden veranderen. En dat vraagt om jou. Om mensen waar meer in zit. Vind de
plek die je uitdaagt. Tijd om er écht toe te doen. Tijd voor Defensie.’ De
Belgen kamen ferline jier mei in nij filmke. ‘By Defensie doen we alles, zodat
jou niks overkomt’, seit in Flaamske frouljusstim. ‘We grijpen in aan de andere
kant van de wereld, zodat jij hier veilig bent. We scheren door de lucht aan
hoge snelheid, zodat je hier gewoon op je gemak kan zijn. We blijven alert,
zodat jij op beide oren kan slapen. Altijd standby. Zodat jij in een veiligere
wereld kan leven. Vandaag en morgen.’
‘Tijd van praten is voorbij’, sei lêstlyn ien of oare Nederlânske
generaal mei pinsjoen, alteast, neffens it ledebledsje fan wurkjouwersorganisaasje
VNO-NCW dat him ynterviewde. Klinkt stoer. Fynt it kabinet ek. Dat wol de
Nederlânske kriichsmacht oanboazje litte fan 70.000 man/frou no nei 100.000 man/frou
yn 2030 en nei leafst 200.000 man/frou net hiel folle letter. Sûnder de militêre
opkomstplicht opnij yn te fieren. It moat fan reservisten komme. Fan de Natres,
dat binne de wykeinsoldaten dy’t yn it simmerskoft it Mata Hari-fiadukt
befeiligje mei nachtpatrûljes en dy’t oermoedige siperske katten rêde út it
waaibeammehout fan Camminghabuorren.
Urginsje. It gefoel oerbringe dat it now or never is.
Dêr giet it om yn de nijste Definsjekampanjes. Wat is der presys sa urgint? Dat
is net hiel maklik út te lizzen. It hat wat te krijen mei hackers, glimmende knoppen
en griene byldskermen. Frisse jongens en famkes stean pal foar de demokrasy, blykber benammen foar de imazjinêre demokrasy yn fierweie lannen.
Ferdraaie
Paul Bäumer, de lêste fan ’e sân freonen dy’t noch libbet,
komt by Remarque lullich oan syn ein, op in dei flak foar de ein fan ’e striid.
Syn tiid fan praten wie yndie foarby. Is de tiid fan praten oer Oekrayne ek
foarby? Grif net, de generaal b.d. bedoelt fansels, de tiid fan praten mei
Ruslân is foarby. Of miskien bedoelt er noch wat oars, it is dreech út te
meitsjen want it sitaat boppe it ynterview mei de generaal (‘Tijd van praten is
voorbij, we moeten in actie komen’) komt yn it stik net út syn mûle, it komt út
’e tomme fan VNO-NCW. Dat it ferdraaien fan ’e wierheid gjin probleem fynt,
salang’t it mar helpt om oait, urginsje, op dy 200.000 út te kommen.
De wurkjouwers stean yn dat stribjen net allinnich, wolnee.
Alle grutte kranten fan Nederlân helpe mei by dat ferdraaien en dat stribjen.
Alle dagen. No sil ik dy stelling hjir net útputtend bewize kinne, dat ik
behein my ta íen foarbyld, dat lykwols represintatyf is foar in hieleboel ‘kwaliteitsjournalistiek’
te uzes. NRC-redakteur Eva Cukier hie op 29 april in stik yn har krante oer de
fuortgong, of leaver it brek oan fuortgong, yn it stribjen fan de 47e
presidint fan Amearika om in ein oan de Oekraynske oarloch te meitsjen.
Dy ympasse is Poetin syn skuld. ‘Er lijkt een einde te komen
aan de Amerikaanse welwillendheid met Rusland’, mient Cukier, dy’t it ‘traineren
en vertragen van de gesprekken over Oekraïne’ en it ‘openlijk saboteren’ troch
Poetin een ‘succesvolle strategie’ neamt. Der leit in ‘gunstig pakket aan
Amerikaanse toezeggingen’, en noch is it net genôch. Dy’t it nijs folget, wit
al lang dat Cukier in bytsje blyn is oan ien each. Dat Ruslân gjin tydlike
wapenstilstân wol sûnder ôfspraken oer in permaninte fredesregeling is al op
syn minst sûnt juny 2024 sa klear as in klûntsje. Dat stânpunt is net feroare.
In permaninte fredesregeling moat neffens Moskou de ûnderlizzende oarsaken fan
de oarloch weinimme en dêrneist de anneksaasje troch Ruslân fan Luhansk,
Donetsk, Zaporizja, Kerson en de Krim erkenne.
Ek moat fêstlein wurde dat Oekrayne gjin lid fan de NAVO
wurde kin, no net en noait net, en dêrneist moat Oekrayne weromkeare nei syn
eardere neutrale status (fêstlein yn ’e Oekraynske konstitúsje fan 1991) en mei
it lân der gjin grut leger mear op neihâlde. Dat mei-inoar foarme en foarmet de
Russyske ynset.
In realistysker koerts
Wêrom skriuwt NRC der dan sa nuver yn om? In bern begrypt dat
inkeld mar in tydlike wapenstilstân neat oars betsjutte kin as grutskalige
werbewapening fan Oekrayne, al of net mei in Europeeske ‘resilience force’, ja,
ja, stasjonearre westlik fan’e Dnjepr. Wêrnei’t Ruslân op ien of oare wize
derta brocht wurde moat om belies te jaan en him werom te lûken út alle regio’s
dy’t it beset hâldt cq. befrijd hat. Unnedich te sizzen dat sokke útstellen, fan
de Amerikaan Kellogg, fan Macron, fan Starmer, gjin skyn fan kâns hawwe yn
Moskou.
Inkeld Witkoff, de special envoy fan Trump, skynt mei
syn ideeën in realistysker koerts te farren. De Frânsen en de Britten jouwe
Zelensky lykwols alle kâns om de Amerikaanske ynspanningen fansiden te skowen. Dát
is sabotaazje, mar dêr hat Cukier it net oer. Dêrom jout Zelensky gjin
millimeter priis. Hy mei hoopje dat, as Trump aansens genôch hat fan Oekrayne, Europa
de rol fan Amearika as freon nûmer 1 oernimme sil.
Wishful thinking, fansels. Europa? Of inkeld Frankryk en
Grut-Brittanje, eventueel yn ’e mande mei it Dútslân fan Merz? Mar gotskes, dy
lannen ha grutte problemen en lis oan it thúsfront út wêrom’t se hûnderten fan
miljarden oan Kiev ferklapbûtse. Wylst der yn eigen lân noch safolle ellinde is
om op te romjen. Twad, se ha domwei de spierballen net om Moskou op oare
gedachten te bringen. Harren legers binne útrûpele troch jierrenlange
besunigingen én troch alle wapenleverânsjes oan Zelensky. De Britten ha leau ’k
noch 40 ynsetbere tanks.
Dêrby komt dat ‘Europa’ amper noch bestiet. Sjoch mar nei de
ferdwûne rol fan Brussel op it wrâldtoaniel. Der is gjin Europeeske ienheid,
gjin Europeesk leger, gjin Europeeske bûtenlânske polityk. Sa’t der ek gjin
funksjonearjende NAVO bestiet salang’t Trump it Wite Hûs bewennet. Mar wol
heech fan ’e toer blaze. Lês foar de grap ris in speech, makket net út watfoar,
fan de wrâldfrjemde fantast Starmer. Steatslju mei ûnderfining, lykas Poetin en
Lavrov, skuorre har grif de bûsen út oer it amateurisme en de riedeleazens dy’t
‘ús’ politisy etalearje. Miskien dat Brexit aansen weromdraaid wurde kin. Dat
is dan noch wát.
Stelle fan it folk
Mar meitsje ús net wiis dat it yn Oekrayne giet om demokrasy
en wearden en noarmen en frijheid en beskaving, en it probleem hjit inkeld fan
Poetin. Wolnee, it giet om jild. It assosjaasjeferdrach mei de Europeeske Uny
dat Oekrayne yn 2013 ôfwiisde, hie foar de Oekraynske ekonomy in ramp
betsjutten. Dat Biden junior in sit hie yn ’e ried fan bestjoer fan de Oekraynske
gasgigant Burisma (2016-2019) makke ek dúdlik wêr’t it om giet yn it Westen. Trump
syn ‘minerals deal’ is it jongste foarbyld. Wilens is heal Oekrayne eigendom fan
fermogensbehearder BlackRock en genetyske knoeier Monsanto en neam de multynationals
mar op. Grûn, fabriken, delfstoffen. Earlik troch it kriminele Zelensky-rezjym
stellen fan it Oekraynske folk en ferpatst oan Amerikaanske biljonêrs of oare
heechste bieders. En dan moat dy ‘minerals deal’ noch komme.
O ja, se ha it altyd wol oer dy Oekrayners, mar dy Russen binne
ek gjin leave jongens. Wêrfan akte.
It giet net om it oanwizen fan leave en minder leave jongens.
Dat kinne wy allegear wol. No giet it om in ein oan de oarloch. In ein oan it
lijen. It sneuveljen. It bloed, de drek en de dea. Hûnderttûzenen leave jongens
binne net mear ûnder de libbenen. Dat hie net hoegd, as Frankryk, Dútslân en Amearika
har ynset hiene foar de Minsk-akkoarden fan 2014 en 2015. Dat hie net hoegd, as
Grut-Brittanje en Amearika yn april 2022 net ûnder dekking fan ‘Bûtsja’ it
konsep-akkoart fan Istanbul de nekke omdraaid hiene.
It wachtsjen is,
koartsein, op im Osten etwas neues. By foarkar in alomfetsjende fredesregeling. Zelensky, finzene fan it nasjonalistysk spûk dêr't er foar wurket, sil dan earst wol plakmeitsje moatte. Oant dy tiid is foar sawol Oekraynske as Russyske soldaten it biedwurd: wês wach. Tink oan it lot fan Paul Bäumer.
.
